Đăng Ký Môi Trường Là Gì? Hướng Dẫn Các Thông Tin Mới Nhất Năm 2025

Trong bối cảnh yêu cầu bảo vệ môi trường ngày càng tăng, đăng ký môi trường trở thành thủ tục quan trọng mà các dự án đầu tư, cơ sở sản xuất, kinh doanh và dịch vụ phải tuân thủ. Đây không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là giải pháp thiết thực nhằm kiểm soát nguồn thải, đảm bảo hoạt động phát triển bền vững, hài hòa giữa lợi ích kinh tế và trách nhiệm xã hội. Việc thực hiện đúng quy định về đăng ký môi trường giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, đồng thời góp phần bảo vệ hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng.

1. Tổng quan về Đăng ký môi trường là gì?

Đăng ký môi trường là một thủ tục hành chính bắt buộc nhằm đảm bảo các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và dự án đầu tư tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ môi trường. Cụ thể, đây là việc chủ cơ sở hoặc chủ dự án tiến hành kê khai và đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước những thông tin liên quan đến loại hình hoạt động, nguồn phát sinh chất thải, khối lượng thải ra, cũng như các biện pháp, công trình và công nghệ xử lý chất thải đi kèm. Hoạt động này không chỉ giúp cơ quan chức năng theo dõi, giám sát hiệu quả mà còn góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp và tổ chức đối với cộng đồng, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên.

Tìm hiểu về thủ tục đăng ký môi trường là gì?

2. Đối tượng áp dụng đăng ký môi trường

2.1 Đối tượng phải đăng ký môi trường

Đối tượng phải thực hiện đăng ký môi trường là các dự án đầu tư có phát sinh chất thải nhưng không thuộc diện phải xin giấy phép môi trường. Đồng thời, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đã đi vào hoạt động trước thời điểm Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực, nếu vẫn phát sinh chất thải và không thuộc diện phải cấp giấy phép môi trường, cũng nằm trong nhóm bắt buộc đăng ký. Việc này nhằm đảm bảo tất cả hoạt động có tác động đến môi trường đều được quản lý, giám sát, kể cả những trường hợp không cần giấy phép môi trường nhưng vẫn có nguy cơ gây ảnh hưởng.

2.2 Đối tượng được miễn đăng ký môi trường

Một số trường hợp được miễn đăng ký môi trường theo quy định, chẳng hạn như các dự án, cơ sở thuộc phạm vi bí mật nhà nước về quốc phòng, an ninh. Ngoài ra, các dự án hoặc cơ sở đã đi vào vận hành nhưng không phát sinh chất thải, hoặc chỉ phát sinh khối lượng nhỏ (dưới 300 kg chất thải rắn/ngày, dưới 5 m³ nước thải/ngày, dưới 50 m³ khí thải/giờ) và được xử lý tại chỗ hoặc theo đúng quy định địa phương, cũng không cần đăng ký. Bên cạnh đó, những hoạt động quy mô nhỏ như đào tạo, tư vấn, truyền thông, thương mại nhỏ lẻ, dịch vụ ăn uống quy mô hộ gia đình, cũng như các hoạt động nông nghiệp hộ gia đình theo danh mục miễn đăng ký tại Phụ lục XVI Nghị định 08/2022/NĐ-CP, đều không thuộc diện phải đăng ký môi trường.
3. Các điểm thời gian thực hiện đăng ký môi trường

3.1 Thời điểm phải đăng ký

• Dự án đầu tư thuộc diện phải lập ĐTM: phải hoàn thành thủ tục đăng ký môi trường trước khi đưa dự án vào vận hành chính thức.
• Dự án không thuộc diện phải lập ĐTM: phải thực hiện đăng ký môi trường trước khi được cấp giấy phép xây dựng hoặc trước khi có hoạt động xả thải ra môi trường.

3.2 Hạn cuối đăng ký

• Các cơ sở đang hoạt động trước 01/01/2022: phải hoàn thành thủ tục đăng ký môi trường trong vòng 24 tháng kể từ ngày Luật Bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực, tức là chậm nhất trước ngày 31/12/2023.
• Trường hợp không thực hiện đúng hạn: các cơ sở, dự án sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định pháp luật hiện hành.

Các thời điểm cần phải đăng ký môi trường

4. Nội dung hồ sơ đăng ký môi trường

4.1 Các nội dung cần đăng ký

• Thông tin chung về dự án/cơ sở: Bao gồm tên đơn vị, địa điểm hoạt động, chủ đầu tư hoặc người đại diện pháp luật. Đây là phần xác định pháp nhân và phạm vi quản lý của dự án/cơ sở.
• Loại hình hoạt động, công nghệ, công suất, sản phẩm, nguyên liệu, hóa chất: Cung cấp mô tả chi tiết quy mô và đặc thù sản xuất, từ đó làm cơ sở đánh giá tác động môi trường.
• Loại và khối lượng chất thải phát sinh: Liệt kê cụ thể nước thải, khí thải, chất thải rắn, khối lượng phát sinh hằng ngày hoặc theo công suất hoạt động. Đây là yếu tố quan trọng để xác định biện pháp quản lý phù hợp.
• Phương án thu gom, quản lý và xử lý chất thải: Trình bày giải pháp kỹ thuật và công nghệ xử lý, cùng quy trình thu gom, phân loại, vận chuyển chất thải để đảm bảo tuân thủ quy chuẩn môi trường.
• Cam kết và biện pháp bảo vệ môi trường: Chủ dự án/cơ sở nêu rõ trách nhiệm, giải pháp phòng ngừa ô nhiễm, kế hoạch ứng phó sự cố và bảo đảm tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành.

4.2 Mẫu hồ sơ và tài liệu kèm theo

• Sử dụng Mẫu số 47 (Phụ lục II, Thông tư 02/2022/TT-BTNMT): Đây là biểu mẫu chính thức áp dụng cho thủ tục đăng ký môi trường.
• Đính kèm bản sao quyết định phê duyệt ĐTM (nếu có): Trường hợp dự án đã từng lập và được phê duyệt báo cáo Đánh giá tác động môi trường, cần bổ sung tài liệu này để đảm bảo tính pháp lý và minh bạch.

5. Cơ quan tiếp nhận và xử lý hồ sơ

5.1 Cơ quan tiếp nhận hồ sơ

• UBND cấp xã là đầu mối tiếp nhận hồ sơ: Chủ cơ sở, doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ trực tiếp tại trụ sở, gửi qua đường bưu điện hoặc thông qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến. Điều này giúp tạo điều kiện thuận lợi và đa dạng hình thức nộp hồ sơ cho tổ chức, cá nhân.
• Trường hợp dự án/cơ sở trải qua nhiều xã: Chủ dự án hoặc cơ sở có quyền lựa chọn một trong các xã đó để tiến hành đăng ký môi trường. Quy định này nhằm đơn giản hóa thủ tục và tránh phát sinh nhiều đầu mối quản lý.

5.2 Nhiệm vụ của UBND cấp xã

• Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ: UBND xã có trách nhiệm tiếp nhận, xem xét tính đầy đủ và hợp lệ của hồ sơ đăng ký môi trường do tổ chức, cá nhân nộp.
• Cập nhật thông tin vào cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia: Sau khi hồ sơ được xác nhận, thông tin sẽ được nhập vào hệ thống dữ liệu để phục vụ công tác quản lý, giám sát lâu dài.
• Hướng dẫn, giải quyết kiến nghị và xử lý vi phạm: Cơ quan cấp xã có trách nhiệm hỗ trợ tổ chức, cá nhân trong quá trình đăng ký, đồng thời xử lý hoặc báo cáo các trường hợp vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

6. Trách nhiệm khi thay đổi nội dung đã đăng ký

Trường hợp thay đổi quy mô, tính chất hoặc loại chất thải: Chủ dự án/cơ sở bắt buộc phải thực hiện đăng ký lại với cơ quan có thẩm quyền trước khi triển khai sự thay đổi. Điều này giúp cơ quan quản lý kịp thời nắm bắt và giám sát những tác động mới phát sinh đối với môi trường.

Khi thay đổi làm phát sinh yêu cầu lập ĐTM hoặc cấp giấy phép môi trường: Chủ dự án/cơ sở phải tuân thủ quy định mới và tiến hành các thủ tục tương ứng theo pháp luật. Trong trường hợp này, việc đăng ký môi trường thông thường sẽ không còn đủ căn cứ pháp lý để quản lý hoạt động của cơ sở.

Cần phải làm gì khi muốn thay đổi nội dung đăng ký môi trường

Đăng ký môi trường là công cụ quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, đồng thời cũng là trách nhiệm của mỗi tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh. Việc tuân thủ đầy đủ các quy định không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được rủi ro pháp lý và xử phạt hành chính, mà còn thể hiện cam kết phát triển bền vững. Do đó, các đơn vị cần chủ động tìm hiểu, chuẩn bị hồ sơ đúng quy chuẩn và thực hiện đăng ký kịp thời..